Akvaryumda Kaç Balık Beslenebilir?
Evcilal’da uzmanlarımıza en sık yöneltilen soru “Akvaryumumda kaç balık besleyebilirim?” sorusudur. Bu soruya her balıksever için kolay ve net bir yanıt vermek isterdik fakat gerçek şu ki, bu kadar basit değil. Akvaryum ekosisteminin sağlıklı bir şekilde dengeye oturması için özen, zaman ve dikkat gerekir. Belirli bir hacimdeki akvaryumda güvenle beslenebilecek balık sayısını kesin olarak söylemek mümkün olmasa da, kendi dengenizi bulmanıza yardımcı olabiliriz.
Bu rehberde, birçok balıkseverin ilk etapta kullandığı temel kuralı açıklıyor ve ardından akvaryumunuzu daha doğru hesaplamalarla dengelemeniz için balık türü, su kalitesi gibi ek faktörleri nasıl değerlendirmeniz gerektiğini anlatıyoruz. Akvaryumda aşırı yoğunluk olup olmadığını anlamanın yolları, bunun balıklarınıza verebileceği zararlar ve dengeyi sağlamak için atılabilecek adımlara da yer verdik. İlk kez akvaryum kuruyorsanız ya da mevcut akvaryumunuza yeni balıklar eklemeyi düşünüyorsanız, bunu güvenle yapabilmeniz için tavsiyelerimizi dikkate alın.
“Her litreye 0,25 cm” Kuralı
Hem çok tercih edilen hem de eleştirilen bu yöntem, balık sayısını hesaplamak için kullanılan en yaygın sistemdir. Bu yönteme göre, akvaryumunuzdaki her litre su için 0,25 cm balık uzunluğu düşer. Yani 20 litrelik bir akvaryumda toplam uzunluğu 5 cm’yi geçmeyen bir grup balık beslenebilir. Yaygın akvaryum boyutları için bu oranlar aşağıdaki gibidir:
- 10 litre akvaryum: 2,5 cm balık uzunluğu
- 15 litre akvaryum: 4 cm balık uzunluğu
- 20 litre akvaryum: 5 cm balık uzunluğu
- 25 litre akvaryum: 6,5 cm balık uzunluğu
- 30 litre akvaryum: 9 cm balık uzunluğu
- 40 litre akvaryum: 10,5 cm balık uzunluğu
- 50 litre akvaryum: 13 cm balık uzunluğu
- 60 litre akvaryum: 16 cm balık uzunluğu
- 100 litre akvaryum: 26 cm balık uzunluğu
- 120 litre akvaryum: 32 cm balık uzunluğu
- 200 litre akvaryum: 53 cm balık uzunluğu
Bu yöntem, akvaryum canlılarını desteklemek için tasarlanmış gibi görünse de, fazla basitleştirildiği için ciddi sorunlara neden olabilir. Sadece iki değişkeni (akvaryum hacmi ve balık boyu) dikkate alır ki bunlar da çoğu zaman net veriler değildir. Yüzme alanı, türlerin bölge ihtiyacı, atık üretimi ve oksijen seviyesi gibi birçok önemli unsur hesaba katılmaz.
Bu yüzden önerimiz, bu yöntemi sadece bir başlangıç noktası olarak kullanmanız ve ardından balık türüne özel ihtiyaçlar ile diğer çevresel faktörleri değerlendirerek daha doğru bir denge oluşturmanız yönündedir. Bu değişkenlerin her biri aşağıda ayrıntılı şekilde açıklanmıştır.
Akvaryumun Net Su Kapasitesini Belirleyin
“Her litreye 0,25 cm” kuralını daha doğru hale getirmek için ilk olarak akvaryumunuzun gerçek su kapasitesini hesaplamalısınız. Kutuda ya da ürün açıklamasında yazan hacim, genellikle brüt hacmi belirtir. Gerçek su miktarını belirlemek için yüksekliği, genişliği ve uzunluğu ölçerek bir hacim hesaplama aracı kullanmalısınız.
Öneri: Su seviyesini akvaryumun tam yüksekliğinden yaklaşık 2,5 cm eksik ölçmek daha doğru sonuç verir. Çünkü akvaryumlar hiçbir zaman tamamen doldurulmamalı, yüzey ile kapak arasında boşluk bırakılmalıdır.
Sonrasında ise net su hacmini belirlemelisiniz. Taban malzemeleri, süs eşyaları, dahili ekipmanlar ve canlı bitkiler akvaryumda yer kapladığı için genellikle toplam hacmin %10’u bu unsurlara gider. Net hacmi şu şekilde hesaplayabilirsiniz:
Maksimum Su Kapasitesi x 0,9 = Net Su Kapasitesi
Öneri: Eğer akvaryumda daha fazla dekor varsa, bu oranı %85 gibi daha düşük bir yüzdeyle çarparak daha gerçekçi bir net hacim hesaplaması yapabilirsiniz.
Balıkların Gerçek Boyutlarını Hesaba Katın
Bu yöntemin doğruluğunu artırmak için dikkat edilmesi gereken bir diğer unsur, akvaryuma yerleştirilecek balıkların maksimum yetişkin boyutlarıdır. Çoğu zaman baştan kuyruğa kadar uzunluk hesaba katılır, ancak balığın hacmi ve vücut tipi de önemlidir. İnce yapılı balıklar (örneğin neon tetralar) bu kurala göre hesaplandığında genellikle sorun yaratmaz. Fakat geniş gövdeli türler (örneğin Japon balıkları), daha fazla atık üretir ve bu da su kalitesini hızla düşürebilir. Gövdesi büyük olan türler için daha temkinli yaklaşılmalı ve her 1,5 litreye 0,25 cm ya da tamamen bu profilde balıklarla doluysa her 2 litreye 0,25 cm uzunluk düşecek şekilde hesaplama yapılmalıdır.
Öneri: Balıkların boyunu hesaplarken yavru değil, yetişkin haldeki ortalama uzunluk dikkate alınmalıdır. Bu sayede zamanla büyüyen balıklar akvaryumun dengesini bozmaz.
Ekstra Riskleri Gözden Geçirin
Son adım, doğrudan balık sayısını değiştirmese de göz önünde bulundurmanız gereken bazı ek riskleri değerlendirmektir. Bu daha çok güvenlik önlemidir. Aşağıdaki başlıklar bu risklerin nasıl azaltılabileceğini gösterir.
Akvaryum Şekli
Akvaryumun biçimi, suyun yüzey alanını etkiler ve dolayısıyla oksijen seviyesini de belirler. Geniş yüzey alanına sahip akvaryumlar daha fazla oksijen sağlar. Yüzey alanı azsa, bitkiler, hava taşları veya oksijen destekli sistemlerle çözüm sağlanabilir.
Su Filtrasyonu
Akvaryum filtre sisteminizin saatte akvaryum hacminin 4 katı kadar suyu temizleyebilecek kapasitede olması önerilir. Ayrıca düzenli bakım ve su değişimleriyle filtreye fazla yük bindirilmemeli.
Balıkları Kademeli Eklemek
Tüm balıkları aynı anda eklemek yerine, gruplar halinde, zamanla yerleştirmek en sağlıklı yöntemdir. Böylece hem akvaryumun kimyasal dengesi daha sağlıklı olur hem de yeni eklenen balıkların adaptasyonu daha kolay gerçekleşir.
Akvaryumunuzun Aşırı Dolu Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?
Denge kurmak için birçok faktör bulunduğundan mükemmel bir bilimsel formül yoktur. Fakat aşırı yoğunluk belirtilerini tanıyarak hızlıca önlem alabilirsiniz.
Kötü Su Kalitesi
En yaygın belirtidir. Fazla atık, amonyak ve nitrit-nitrat seviyelerini yükseltir. Düzenli testlerle değerler kontrol edilip gerekirse katkı maddeleriyle müdahale edilmelidir.
Yüzme Alanının Kısıtlanması
Aşırı dekor, dar akvaryum yapısı ya da fazla balık, yüzme alanını kısıtlar. Üst, orta ve dip seviyeleri kullanan farklı balıklarla bu alan daha iyi dağıtılabilir.
Yeterli Bölge Olmaması
Stres ve agresif davranışlara neden olur. Süsler, mağaralar gibi öğeler ekleyerek balıkların alanlarını belirlemesi sağlanabilir. Böylece kavgalar ve yaralanmalar önlenebilir.
Sağlıklı Bir Akvaryum İçin Dikkatli Planlama
Balık beslemek öğrenmeye dayalı bir süreçtir. Net kurallar nadiren işe yarar. Bu nedenle temkinli yaklaşmak ve her detayı hesaba katmak sağlıklı bir akvaryum kurmanın temelidir.